مکمل غذایی

براساس تحقیقات انجام شده در ایالات متحده بسیاری از افراد به طور روزانه از مکمل های غذایی استفاده می کنند. این مکمل ها شامل ویتامین ها، مواد معدنی، گیاهان دارویی، پروتئین ها، اسیدهای آمینه و آنزیم ها می باشند. مکمل های غذایی به صورت قرص، کپسول، پودرهای مکمل یا مایعات نوشیدنی استفاده می شوند. مکمل های رایج شامل ویتامین D، E و B، مواد معدنی مانند کلسیم و آهن، کوآنزیم ها شامل کوکیوتن (CoQ10)، گیاهان دارویی شامل اکیناسا (Echinacea) یا سرخارگل و سیر (Garlic)، محصولات خاص مانند گلوکزآمین (Glucosamine)، پروبیوتیک ها (Probiotics) و روغن ماهی (Fish Oil) می باشند.

برچسب شناسه مکمل های دارویی

تمام محصولات مکمل دارای برچسب مکمل های غذایی یا همان شناسه می باشند. شناسه شامل نوع مواد موجود در مکمل، مقدار موجود اجزاء ترکیبی در هر دوز مکمل و همچنین لیست سایر مواد افزودنی می باشد.

تاثیرگذاری مکمل های غذایی

برای برخی از افراد، با وجود مصرف مواد مغذی، به دلایلی نظیر سوء هضم یا عدم جذب کامل مواد غذایی، نیاز مبرم به مصرف مکمل های غذایی در رژیم روزانه وجود دارد. به عنوان مثال، کلسیم و ویتامین D در حفظ سلامت استخوانها و پیشگیری از پوکی استخوان نقش اساسی برعهده دارند، یا مصرف اسیدفولیک در دوران بارداری خطر بروز برخی از ناهنجاری های جنینی را به میزان زیادی کاهش می دهد. همچنین مصرف کپسول روغن ماهی (Fish Oil) ممکن است به پیشگیری یا کنترل بیماری های قلبی کمک نماید.

ایمنی و خطرات مصرف مکمل های غذایی

بسیاری از مکمل های غذایی شامل مواد فعال موثری هستند که تاثیرات مفید یا گاهی مضر بر ارگان های بدن دارند. از این رو همواره باید عوارض دارویی ناخواسته ناشی از مصرف نامناسب مکمل های غذایی را در نظر داشت. نکته قابل توجه آن است که مکمل های غذایی هرگز نمی توانند منبع کامل و کافی برای بسیاری از مواد غذایی ضروری موجود در یک رژیم سالم یا جایگزین داروهای تجویز شده توسط پزشک شما باشند. همچنین مصرف هم زمان مکمل های گوناگون همراه با برخی داروها تحت شرایط ویژه ممکن است سبب تداخل دارویی شود که در بسیاری از موارد خطرناک می باشد.

در ادامه به ذکر نمونه هایی از تداخلات بین مکمل ها و داروها می پردازیم. ویتامین K می تواند اثر رقیق کننده داروی وارفارین (یا Coumadin) را کم کند. بیمارانی که نیاز به مصرف روزانه وارفارین دارند، باید به برچسب دارویی هر مکمل غذایی که می خواهند مصرف کنند از نظر وجود ویتامین K توجه ویژه نمایند و در این مورد با پزشک معالج خود یا دکتر داروساز مشورت نمایند. مصرف هم زمان وارفارین یا آسپرین همراه با Ginkgo یا ویتامین E می تواند میزان رقیق شدن خون را افزایش دهد و بیمار را در معرض خطر خونریزی های داخلی قرار دهد. مکمل St. John’s Wort می تواند سبب بالا رفتن میزان تجزیه بسیاری از داروها و در نتیجه کاهش اثر آنها شود (به عنوان مثال بسیاری از داروهای ضدافسردگی، داروهای ضد HIV، داروهای صرع و قرص های ترکیبی پیشگیری از بارداری). مکمل های آنتی اکسیدان مانند ویتامین C و E می توانند اثر برخی از داروهای شیمی درمانی را کم کنند.

برخی از داروهای مکمل باید دو تا سه هفته قبل از انجام اعمال جراحی قطع شوند. مصرف برخی مکمل ها مانند آهن و کلسیم می توانند جذب برخی داروها (مانند آنتی بیوتیک ها) را دچار اختلال نمایند و باید بین مصرف آنها فاصله زمانی مناسب وجود داشته باشد. در این زمینه از پزشک معالج خود یا دکتر داروساز کمک بخواهید. برخی از مکمل های دارویی می توانند باعث مسمومیت یا عوارض دارویی شوند. به عنوان مثال، مصرف بیش از حد ویتامین A می تواند سبب آسیب کبدی، سردرد، کاهش مقاومت استخوانی یا ناهنجاری های دوران جنینی شود. مصرف بیش از حد آهن می تواند سبب تهوع، استفراغ یا آسیب کبدی شود.

برچسب مکمل های غذایی می تواند حاوی انواع مختلفی از ادعاهای مربوط به بهبود سلامت یا پیشگیری از بیماریها باشد در حالی که روی برچسب الزاما قید شده است که صحت این ادعاها توسط FDA بررسی و تایید نشده است. بنابراین ادعاهای ذکرشده بر روی برچسب مستند علمی ندارند. مکمل های دارویی برخلاف داروهای نسخه ای، نیازمند دریافت تاییدیه FDA برای ورود به بازار فروش نمی باشند. از این رو مصرف کنندگان مکمل های غذایی – دارویی باید توجه ویژه به مصرف یا عدم مصرف این مکمل ها نمایند و از مشاوره با پزشک معالج یا دکتر داروساز بهره ببرند.

منابع:

FDA, United States Food & Drug Administration. Tips for Dietary Supplements Users.

NIH (National Institute of Health), Strengthening Knowledge and Understanding of Dietary Supplements.