اجزا | مقدار | نیاز روزانه |
کلسیم | 0 | |
ویتامین C | 0 |
روزی 1 قرص جوشان را در 1 لیوان آب حل کرده و میل نمایید.
نیاز بدن انسان به کلسیم بیشتر از سایر مواد معدنی می باشد. حداقل حدود 13% کلسیم در استخوانها و دندانها یافت می شود که باعث ایجاد استحکام و سختی در آنها می گردد. باقی مانده کلسیم موجود در بدن (حدود 5درصد) در خون، عضلات و اعصاب بدن یافت می شود که نقش مهمی را در تنظیم عملکرد فیزیولوژیکی بدن ایفا می نماید.کلسیم نقش مهمی در سلامت استخوان و دندان، پیامدهی سلولها ومتابولیسم پروتئین دارد و در دوران بارداری نقش حیاتی در حفظ سلامت جنین ایفا می کند. نیاز بدن انسان به کلسیم بیشتر از سایر مواد معدنی بوده و بدن انسان بالغ دارای 1346-1567 گرم کلسیم است.
کلسیم عنصری سفید رنگ، نرم و براق می باشد. در بدن انسان کلسیم به صورت ترکیبات مختلفی مانند کربنات کلسیم، فسفات کلسیم و سولفات کلسیم یافت می شود. وجود میزان زیاد چربی، اسید اگزالیک و اسید فیتیک در غذا می تواند از جذب مناسب کلسیم پیشگیری کند. تمامی انواع کلسیم موجود در غذا، قابل جذب و ذخیره این عنصر معدنی علاوه بر وابسته بودن به سایر فاکتورها، به میزان دریافت آن نیزبستکی دارد. به طور معمول حدود 10 الی 14 درصد جذب این عنصر معدنی از مجاری گوارشی به داخل خون انجام می شود. به طور عمده، میزان جذب این عنصر در دوران رشد سریع که نیاز بدن به مواد معدنی بیشتر می باشد، افزایش می یابد. میزان جذب کلسیم، همچنین وابسته به میزان سلامتی معده، روده، و مصرف مقادیر کافی ویتامین هایی مانند D,C,B12 و فسفر می باشد.
- سلامت دندان و استخوان: کلسیم از مهمترین عناصر تشکیل دهنده استخوانها و دندانها محسوب می شود. عنصر معدنی تشکیل دهنده استخوان به طور عمده شامل کریستالهای هیدروکسی آپاتیت(Hydroxyapatite) است که بیشترین میزان کلسیم و فسفر را دارا می باشد. استخوان یک بافت فعال و دینامیک محسوب می گردد که در دوران زندگی بازسازی و ترمیم می شود. سلولهای استخوانی که استئوکلاست(Osteoclast) نامیده می شوند، فرآیند بازسازی را از طریق انحلال و یا باز جذب استخوان آغاز می کنند. سپس سلولهای تشکیل دهنده استخوان که استئوبلاست(Osteoblast) نامیده می شوند، استخوان جدید را جهت جایگزین نمودن استخوانی که باز جذب شده است، سنتز می کنند. طی روند رشد نرمال، فرآیند تشکیل استخوان بیشتر از باز جذب آن می گردد. استئوپروزیس (پوکی استخوان) زمانی اتفاق می افتد که بازجذب استخوان بیشتر از تشکیل آن صورت گیرد.
کلسیم نقش مهمی را در تنگ و گشاد کردن عروق خونی، انتقال موج عصبی، انقباض عضلات و ترشح هورمونهایی مانند انسولین ایفا می کند. سلولهای تحریک پذیر مانند سلولهای عضله اسکلتی و سلولهای عصبی، دارای کانالهای کلسیمی وابسته به ولتاژ در غشاءهای سلولی می باشند که باعث ایجاد تغییرات در غلظت یون های کلسیم می گردند. به عنوان مثال با دریافت پیام عصبی توسط فیبر های عضلانی کانالهای کلسیمی موجود در غشاء سلولی باز شده و یونهای کلسیم به داخل سلول عضلانی وارد می شوند. یونهای کلسیم به پروتئین های فعال کننده داخل سلول که مسئوول آزاد سازی آنها از محل ذخیره به درون سلول می باشند، متصل می گردد. اتصال کلسیم به پروتئین تروپونین C ، موجب آغاز مرحله ای می گردد که منجر به انقباض عضله می شود. اتصال کلسیم به پروتئین کالمودولین(Calmodulin)، باعث فعالسازی آنزیمهایی می گردد که شکسته شدن گلیکوژن جهت تولید انرژی برای انقباض عضلانی را کاتالیز می کنند.
کلسیم در حفظ پایداری تعدادی از پروتئینها و آنزیمها و عملکرد آنها موثر است. اتصال یونهای کلسیم جهت فعال سازی فاکتورهای انعقادی وابسته به ویتامینK در مرحله کوآگولاسیون(تشکیل لخته) مورد نیاز است. اصطلاح آبشار کوآگولاسیون(Coagulation) شامل سری واکنشهایی می شود که هر کدام وابسته به دیگری می باشد و باعث توقف خونریزی از طریق ایجاد لخته می گردد.
کلسیم جهت رشد مناسب جنین، سلامت طبیعی مادر حین بارداری و شیردهی و ترشح شیر مادر مورد نیاز است. -
کلسیم جهت استفاده مناسب فسفر، ویتامینهای D,C,A مورد نیاز است.
افرادیکه دچار کمبود کلسیم در بدن می باشند، رنگ پدیده، بی توجه، خسته و تنبل به نظر می رسند. کمبود کلسیم سبب ایجاد تغییرات در استخوانها و عضلات می گردد. این افراد نسبت به سرمای هوا حساس ترند، عصبی بوده و از اختلالات ذهنی رنج می برند. تعریق در هوای سرد آشکارترین نشانه کمبود کلسیم در تمامی سنین بشمار می رود. کمبود کلسیم می تواند باعث ایجاد استخوانهای نرم، خلل و فرج دار، تخریب دندان، تپش قلب، کرامپهای عضلانی(گرفتگی عضلات) ، بی خوابی و زودرنجی گردد. کودکانی که از مادران دچار کمبود کلسیم متولد می شوند نیز از کمبود کلسیم رنج می برند. کمبود کلسیم در این کودکان در صورتیکه از لبنیات، میوه ها و سبزیجات تازه حاوی مواد معدنی، کلسیم، پروتئینها و ویتامینها تغذیه نکنند، شدیدتر می گردد. کمبود کلسیم در کودکان باعث ایجاد تأخیر در رشد و کاهش سلامت استخوانها و دندانها شده و اشتهای آنها را بسیار کاهش می دهد و در صورتیکه به غذا خوراندن آنها اصرار و پافشاری گردد، ممکن است باعث خروج غذا و شیر از بدن آنها شود. کودکانی که دچار کمبود کلسیم می باشند از تأخیر در دندان درآوردن رنج برده و مستعد به داشتن گردنهای لاغرو سرهای بزرگ می باشند. کمبود کلسیم باعث کاهش مقاومت بدن می گردد و این کودکان خیلی سریع مبتلا به عفونتهای گوارشی و تنفسی می گردند. کمبود کلسیم در دختران جوان باعث ایجاد تأخیر در بلوغ، قاعدگی نامنظم، خونریزی شدید به همراه دردهای شکمی، آنمی و کاهش سطح مقاومت بدن در برابر ابتلا به عفونت می گردد. در موارد عدم دریافت میزان کافی کلسیم در دوران بارداری، تکامل جنین با استخراج کلسیم ذخیره شده از استخوانها ادامه پیدا می کند که این امر در کاهش قدرت استخوانهای کودک نقش دارد. خونریزی، کمبود شیر مادر، کاهش تمرکز حافظه و طولانی شدن دوران زایمان از علائم معمول کمبود کلسیم بعد از تولد نوزاد می باشند. منابع غذایی حاوی کلسیم: بسیاری از غذاها حاوی کلسیم می باشد ولی فرآورده های لبنی مهمترین و مشخص ترین منبع برای آن به شمار می روند مانند ماست، پنیر، کره که حاوی نوع مخصوصی از کلسیم بوده که به طور موثر جذب می گردد.
به یاد داشته باشید: کلسیم در بدن انسان تاثیرات مفید فراوانی داشته و هر فردی در هر سنی به آن نیاز پیدا می کند. - نوزادان و کودکان - خانمهای باردار و شیرده - افرادیکه دچار سوء تغذیه می باشند - بزرگسالان - افرادیکه دارای مشکلات عصبی هستند - گیاه خواران تحقیقات علمی راجع به کلسیم: تاثیر مثبت کلسیم در موارد زیر مورد مطالعه قرار گرفته است: ?- سرطان کولورکتال (Colorectal Cancer) 2- استئو پروزیس (پوکی استخوان) ?- سنگهای کلیوی ?- افزایش فشار خون در دوران بارداری (پره اکلامسپی:Pre-eclampsia) 5- مسمومیت با سرب ?- افزایش فشار خون ?- سندرم قبل از دوران قاعدگی